Барномаи рушди соіаи тухмипарварњ дар Їуміурии Тоїикистон барои соліои 2010-2014

Муѕаддима

Іосилнокии зироатіои кишоварзњ ва истеісоли їамъулїамъи маісулот аз навъіои парваришёбанда, іамчунин маводи тухмњ ва шинондашаванда вобастагњ дорад. Аз ин рў таъмин намудани хоїагиіои мамлакат бо маводи тухмии сертификатсиякунонидаи баландіосили мутобиѕкунонидашуда ба омиліои биотикњ ва абиотикии навъіои растаниіо бо ирсияти устувор, яке аз вазифаіои афзалиятнок дар тараѕѕиёти соіаи кишоварзњ ва баланд бардоштани некўаіволии аіолии Тоїикистон ба іисоб меравад. Іалли вазифаи мазкур ѕабули маїмўи тадбиріоеро таѕозо мекунад, ки дар худ ихтирои навъ ва интродуксияи навъіои нави серіосили зироатіои кишоварзњ, сариваѕт гузаронидани навъсанїњ ва ноіиябандњ намудани навъіои беітарин, ташкили тухмипарварии ибтидоии навъіои баѕайдгирифташуда бо маѕсади іифзи хусусиятіои генетикии оніо, истеісол, коркард, сертификатсиякунонњ ва маркетинги тухмиро дар бар мегирад.

Шароитіои мусоиди хоку иѕлими Тоїикистон имконият медиіад, ки на таніо бозори дохилњ бо тухмиии навъу дурагаіои баландіосили растаниіо таъмин карда шавад, балки тухмиіо барои фурўш берун аз іудуди мамлакат низ истеісол карда шаванд. Тухмипарварњ бояд натаніо барои таъмини бозори дохилњ, балки содирот низ нигаронида шавад ва чунин муносибат имконият медиіад, ки самаранокии соіа ва даромаднокии истеісолот моіиятан баланд бардошта шавад.

Дар гузаштаи начандон дур селексия ва тухмипарварњ ба пуррагњ аз іисоби буїети давлат маблаљгузорњ мегардид, вале бар асари дар мамлакат ба амал омадани ислоіоти иѕтисодњ маблаљгузории ин соіаіо якбора кам гардид. Дар мамлакат дар баробари тухмипарварии їамъиятии бартаридошта сектори хусусии тухмипарварњ ба миён омад, ки дар зинаи ибтидоии тараѕѕиёт ѕарор дорад. Хоїагиіои алоіидаи тухмипарварњ дар интродуксияи навъіои нав, бахусус зироатіои љалладонагњ ва сабзавот, санїиш, афзункунњ ва фурўши тухмиіо, чи дар дохили мамлакат ва чи берун аз он натиїаіои хуб ба даст меоранд. Вале дар сатіи їуміурњ вазъи имрўзаи тухмипарварњ ба талаботи истеісолот їавоб намедиіад ва аз ин рў таіияи ногузири Барномаи давлатии рушди соіа ба миён омадаст.

Барномаи давлатии рушди соіаи тухмипарварњ дар Їуміурии Тоїикистон (минбаъд Барнома) масъалаіои зеринро дар бар мегирад:

1. Селексия ва тухмипарварии ибтидоии зироатіои афзалиятнок;

2. Назорати фитосанитарњ ва карантини растаниіо;

3. Гузаронидани санїиши расмии навъіои нав бо маѕсади ноіиябандњ ва истифодаи тиїоратњ;

4. Назорати сифат ва сертификатсиякунонии маводи т