Бо ѕарори Іукумати
Їуміурии Тоїикистон
аз 31 декабри соли 2002 № 524
тасдиѕ шудааст
Барномаи мубориза бар зидди бемории сил дар Їуміурии Тоїикистон барои соліои 2003-2010
Рўйхати кўтоімуддат
БАЇ - Бемории алоѕаи їинсњ
БЇКС - Беморхонаи Їуміуриявии Клиникии Сил
БЦЖ - Батсиллаи Кальметту Герен
ВИЧ - Вируси норасогии бадан
ДТИКТ - Донишгоіи такмили ихтисоси кормандони тиб
ДЗБС - Доруіои зидди бемории сил
ДОТС - Табобати кўтоімуддати таіти назорати
Н - Изониазид
ИДМ -Иттиіоди Давлатіои Муштаракулманофеъ
ШМА - Штатіои Муттаіидаи Америка
МБС - Микобактерияи сил
МБС - Маркази мубориза бар зидди бемории сил
МТП - Муассисаіои табобатию пешгирњ
НТЇ - Ноіияіои тобеи їуміури
Z - Пиразинамид
R - Рифампицин
S - Стрептомицин
ТF - Ташкилоти љайридавлатњ
ТЯМД - Таблеткаи якїоя бо миѕдори доимњ
ТТН - Табобати таіти назоратњ
ТУТ - Ташкилоти Умумиїаіонии Тандурустњ
БІГШ - Бемории хроникии љайрисилии шуш
Е - Этамбутол
ЮНИСЕФ - Фонди кўдаконаи Созмони Милали Мутаіид
ЮСАИД - Агентии инкишофи байналмилалии Амрико
МУЅАДДИМА
Бемории сил имрўз яке аз масъалаіои глобалии рўз мебошад. Іолати эпидемиологии бемории сил чунон шиддат ёфтааст, ки моіи апрели соли 1993 Ташкилоти Умумиїаіонии Тандурустњ хавфи бемории силро барои тамоми їаіониён эълон кард.
Дар айни іол аз 3 як іиссаи аіолии дунё бо микобактерияи сил сироят ёфтаанд. Іар сол дар їаіон 9 млн. нафар одамон дафъаи аввал ба ин беморњ гирифтор шуда, ѕариб 3 млн. нафар одамон аз ин беморњ мефавтанд. Аз соли 1995 сар карда дар мамлакатіои Европаи марказњ ва шарѕњ, бисёрии Иттиіоди Давлатіои мустаѕил шумораи беморњ ва фавт аз хеле афзуд.
Бадшавии іолати эпидемиологии бемории сил дар мамлакатіои рў ба тараѕѕњ, аз їумла дар Їуміуриіои Осиёи Марказњ ба мушоіида мерасад. Ба іиссаи давлатіои тараѕѕикунанда 95%-и беморони бори аввал ба ѕайд гирифташуда ва 98%-и фавт аз ин беморњ дар байни аіолњ рост меояд. Ѕариб 75% беморони сил ба ѕайд гирифта шуда шахсони синни ѕобили меінат (аз 15 то 55 сола заніо, 15-60 сола мардіо) мебошанд. Аз рўи нишондиіандаіои беморњ ва фавт аз бемории сил минтаѕаи Осиёи Марказњ дар байни Иттиіоди Давлатіои мустаѕил їои намоёнро ишљол менамояд.
Дар байни Їуміуриіои Осиёи Марказњ нишондиіандаи беморшавии сил аз іама беш дар соли 2001 дар Ѕазоѕистон - 155,7, Ѕирљизистон_- 127.3, дар Туркманистон - 82,3 (нишондиіандаи соли 2000) ва дар Ўзбекистон 73.3 ба 100 000 аіолњ ба ѕайд гирифта шудааст